The vanishing half

Συγγραφέας: Brit Bennett
Εκδόσεις: Dialogue books
Κατηγορίες: historical fiction
Βαθμολογία: 8,5/10

Οι δίδυμες αδελφές Vignes θα είναι πάντα πανομοιότυπες. Αλλά ενώ μεγάλωσαν μαζί σε μια μικρή, νότια Μαύρη κοινότητα και έφυγαν στην ηλικία των δεκαέξι ετών, δεν είναι μόνο οι συνήθειες της καθημερινής τους ζωής που είναι διαφορετικές ως ενήλικες, είναι τα πάντα: οι οικογένειές τους, οι κοινότητές τους, οι φυλετικές τους ταυτότητες. Δέκα χρόνια αργότερα, μια αδερφή ζει με τη μαύρη κόρη της στην ίδια νότια πόλη απ’ όπου κάποτε προσπάθησε να δραπετεύσει. Η άλλη περνά κρυφά για λευκή και ο λευκός σύζυγός της δεν γνωρίζει τίποτα για το παρελθόν της. Παρ’όλα αυτά, ακόμη και χωρισμένες από πολλά μίλια και εξίσου πολλά ψέματα, οι μοίρες των διδύμων παραμένουν αλληλένδετες. Τι θα συμβεί στην επόμενη γενιά, όταν τέμνονται οι ιστορίες των θυγατέρων τους;

Η Bennett κατάφερε να υφάνει όμορφα την ιστορία της χωρίς να χάσει την προσοχή ή το ενδιαφέρον μου, αν και οι πρώτες εκατό περίπου σελίδες κυλούν αρκετά αργά . Το πλήθος των θεμάτων όμως που μπόρεσε να παρουσιάσει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα είναι εκπληκτικό.

Το Vanishing Half είναι ένα περίπλοκο και επίκαιρο μυθιστόρημα. Το colourisation (η διάκριση των ανθρώπων με βάση το πόσο σκουρόχρωμη ή ανοιχτόχρωμη είναι η επιδερμίδα τους) και το white-passing (να περνάς για λευκός) υπήρξε και παραμένει ένα μεγάλο θέμα συζήτησης στη Μαύρη κοινότητα. H Brit Bennett φέρνει και τα δύο αυτά ζητήματα στο προσκήνιο με έναν ενδιαφέρον τρόπο. Το μυθιστόρημα επικεντρώνεται στις δίδυμες, την Desiree και τη Stella, που μεγαλώνουν σε μια μικρή πόλη στην οποία ζουν αποκλειστικά Μαύροι με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα. Αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σχολείο σε ηλικία 16 ετών για να βοηθήσουν στην παροχή εισοδήματος για την οικογένειά τους. Ανίκανες να αναλάβουν το βάρος που τους επέβαλε η μητέρα τους, τα κορίτσια αποφασίζουν να φύγουν για τη Νέα Ορλεάνη. Εκεί είναι που η καθεμία αποφασίζει να ακολουθήσει ένα νέο μονοπάτι στη ζωή της. Η Desiree παντρεύεται έναν άντρα με σκούρο δέρμα και αποκτά μια κόρη, ενώ η Stella αποφασίζει να περάσει ως λευκή και να παντρευτεί έναν λευκό άντρα.

Η ψυχολογία πίσω από τα στερεότυπα που τοποθετούνται και στις δύο αφηγήσεις είναι αρκετά ενδιαφέρουσα. Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που παρουσίασε το εσωτερικευμένο μίσος και το ρατσισμό που είχαν οι μαύροι χαρακτήρες για άλλους μαύρους χαρακτήρες με βάση το πόσο σκούρο ήταν το δέρμα τους. Οι Μαύροι με σκουρόχρωμη επιδερμίδα χαρακτηρίζονται ως τεμπέληδες και προβληματικοί, ενώ εκείνοι που έχουν πιο ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα αντιμετωπίζονταν με περισσότερο σεβασμό. Στην πραγματικότητα, πολλές από αυτές τις σκέψεις και τα συναισθήματα παραμένουν ακόμα και σήμερα σε μεγάλο βαθμό.

Ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον να δούμε τα πλεονεκτήματα που είχε η Stella όταν μπόρεσε να χτίσει τη ζωή της γύρω από το ψέμα ότι ήταν λευκή. Όσο κι αν με λυπεί το πόσο μισούσε την καταγωγή της, δεν μπορούσα παρά να αναρωτιέμαι πόσο αγχωτικό και οδυνηρό πρέπει να ήταν για εκείνη να προσποιείται ότι είναι λευκή και να παραιτηθεί από όλα και όλους όσους αγαπούσε. Η τεράστια προσπάθεια που χρειάστηκε να κάνει η Stella για να διατηρήσει αυτό το ψέμα σε όλο το μυθιστόρημα ήταν εξαντλητική. Ενώ υπάρχουν τόσο συναρπαστικοί και τρομακτικοί τρόποι που παρουσιάζονται η λευκότητα και η λευκή υπεροχή  σε αυτό το μυθιστόρημα, ο χαρακτήρας της Stella ιδιαίτερα μου φάνηκε τόσο πλούσιος σε αποχρώσεις σε σχέση με τη φυλή. Η Bennett έκανε καταπληκτική δουλειά στο να δείξει πώς ένα τρομακτικό ρατσιστικό γεγονός, επηρέασε τη Stella και την οδήγησε να περάσει ως λευκή και μάλιστα να διαιωνίζει τον ρατσισμό ενάντια στους Μαύρους ως λευκή γυναίκα. Ενώ η διαιώνιση του ρατσισμού ενάντια στους Μαύρους από τη Stella είναι φυσικά αδικαιολόγητη, η Bennett υπογραμμίζει αριστοτεχνικά το βάθος του φυλετικού τραύματος και τον εσωτερισμένο ρατσισμό στην ανθρώπινη ψυχή και τους πολλούς τρόπους με τους οποίους οι Μαύροι μπορεί να κρύβουν τους αληθινούς εαυτούς τους για να επιβιώσουν σε ένα κόσμο λευκής υπεροχής.

Συγκριτικά, η Desiree έζησε μια πολύ απλούστερη ζωή. Ωστόσο, η κόρη της πάλεψε με την ταυτότητά της από την παιδική, έως και την ενήλικη ζωή της επειδή είχε πιο σκουρόχρωμη επιδερμίδα. Είχε ανασφάλειες όχι μόνο για την εμφάνισή της, αλλά και για την αυτοεκτίμησή της. Υπήρξαν αρκετές φορές που συνεχώς αναρωτιόταν αν αξίζει την αγάπη.

Η προσθήκη της οπτικής των Jude (κόρη της Desiree) και Kennedy (κόρη της Stella) στα επόμενα κεφάλαια έκαναν το μυθιστόρημα ακόμα πιο ενδιαφέρον. Η σύγκριση των ζωών τους με έκανε να σκεφτώ ότι η Bennett προσπαθούσε να πει ότι το να αποδεχθεί κανείς την καταγωγή του έχει περισσότερα οφέλη σε βάθος χρόνου. Νομίζω επίσης, ότι ο Reese συμμετείχε στην ιστορία ως αντιπαράθεση στην επιθυμία της Stella να περάσει ως λευκή και να πει ψέματα για το ποιά είναι για να διασφαλίσει την ασφάλεια και την ελευθερία της, ενώ ο Reese έκανε σχεδόν το αντίθετο. Ήθελε να είναι ο ευτός του παρόλο που (ειδικά δεδομένης της χρονικής περιόδου) ήταν τόσο επικίνδυνο να είναι ένας Μαύρος τρανς άνδρας. Και οι δύο είχαν αφήσει τις αρχικές τους ζωές για να ζήσουν πολύ διαφορετικές. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι ο Reese δεν είναι ένας προσεκτικά γραμμένος χαρακτήρας. Πρόκειται για ένα καλογραμμένο, τρισδιάστατο χαρακτήρα με τον οποίο δέθηκα και τον οποίο θα ήθελα να γνωρίσω καλύτερα. Η σχέση του Reese με την Jude είναι από τις πιο όμορφες σχέσεις που έχω διαβάσει.